به نظر می‌رسد ارتباط با اینترنت قطع است.

اتصال دستگاه با اینترنت را بررسی کنید ...

رسول الله(۱)، گردان

استان خراسان شمالی

رسول الله(۱)، گردان

دفاع مقدسجغرافیا و نظامیگردان
استان خراسان شمالی
آخرین ویرایش: ۱۴۰۳/۱۰/۰۵ چاپ

رسول‌الله، گردان، یکی از گردان‌های لشکر ۵ نصر نیروی  زمینی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از استان خراسان

گردان رسول‌الله در سال ۱۳۶۴ ابتدا در واحد بسیج سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بجنورد سازماندهی و به مقصد عزیمت به مناطق جنگی، تیپ۲۱ امام رضا(ع) عازم مشهد شدند؛ اما بنا به صلاحدید فرماندهان وقت تیپ۲۱ امام رضا(ع) و لشکر پیاده ۵نصر، مقصد گردان یاد شده به لشکر۵ نصر تغییر یافته و از آن پس تحت امر این لشکر مأموریت‌های متعددی را انجام دادند. نامگذاری آن نیز بر اساس نام سایر گردان های لشکر که پسوند(الله) داشته اند، فرماندهان اولیه،نام گردان را رسول الله انتخاب کرده اند. (نیر، محمد حسن ... ، ص۳۷).

در دوران دفاع مقدس، ساختار گردان بدین ترتیب بوده است: فرمانده، جانشین، معاون، دستیار، ارکان، گردان شامل؛ تدارکات، پرسنلی، مخابرات، بهداری، تعاون رزم، تبلیغات، و سه گروهان ۳ دسته ای. هر دسته هم فرمانده، جانشین و سه گروه(تیم) داشت که بعضا بنا به شرایط یک آرپی جی زن اضافه می‌شد. در مجموع در دسته یک یا دو نفر امدادگر نیز سازماندهی می‌شد. فرمانده گردان محمد صفری، جانشین اش محمد موسی‌زاده و معاون وی صفایی بود، دستیار گردان(ستاد) رسول ارحامی، پیک گردان حسینعلی محدثی، پرسنلی گردان سید جلیل کشمیری، تدارکات ذبیح الله کاظمی، فرماندهان گروهان؛ ولی مرواری، رجب قدوسی و احمد اسکندری بودند.(نیر، همان، ص ۱۸-17).

استعداد گردان معمولاً ۳۰۰ نفر بود، که کادر آن اغلب از پاسداران سازماندهی می‌شد که گاهی از بسیجیان نیز استفاده می‌شد. سلاح‌های گردان عبارت بودند از: تفنگ کلاشینکف، تیربار گرینف،  آر.پی.جی ۷، خمپاره انداز ۶۰ میلی‌متری .(نیر، مقاله ...).

در سال ۱۳۶۷ش ماه های پایانی جنگ ، گردان های پیاده با دوکادر سازماندهی شدند تا حضور گردان به صورت مستمر درجبهه حفظ شود. در این تغییر ساختار، کادر اول گردان رسول الله به فرماندهی رشید محمدی و کادر دوم به فرماندهی علی کرم زاده سازمان دهی شدند.(همان، ص۱۸۲-183).

مأموریت‌ها و عملیات های یگان در جنگ:

عملیات والفجر ۸: اولین مأموریت گردان رسول‌الله در لشکر۵نصر، شرکت در عملیات والفجر۸ در دفاع مقدس بوده است. این عملیات در ۲۰ بهمن ۱۳۶۴ در ساعت ۲۲ با رمز «یا فاطمة‌الزهرا(س)»، در منطقۀ فاو (جنوب ‌شرقی عراق)، با هدف، تصرف شبه‌جزیره‌ای به همین نام و انسداد راه ورودی عراق به خلیج‌فارس اجرا شد ( پوراحمد، احمد ... ،ص ۲۳۷). («کارنامه ... » ، ص ۱۹).

بنابراین، فرماندهان و مسئولین گردان به شرح ذیل سازماندهی شدند:

محمد صفری، فرمانده گردان؛ محمد موسی‌زاده، جانشین گردان؛ صفایی، معاون دوم گردان؛ رسول ارحامی، دستیار گردان؛ حسینعلی محدثی، پیک گردان؛ جلیل کشمیری، پرسنلی گردان؛ ذبیح ا... کاظمی، پشتیبانی گردان، ولی مرواری، فرمانده گروهان؛ رجب قدوسی، فرمانده گروهان؛ احمد اسکندری فرمانده گروهان. (نیر، همان ، ص۱۸).

برای اجرای عملیات والفجر۸ در جهت جذب نیروی بسیجی در بجنورد تلاش و تبلیغات خیلی خوبی صورت گرفت. آمار نیروی مراجعه کننده، به ۱۵۰۰ نفر رسید که فرماندهان حدود ۵۰۰ نفر از بهترین نیروهای اعزام مجدد را انتخاب کردند. (صفری، محمد...،   ص۱۶۶).

قبل از شروع عملیات، مسئولین لشکر به طور ضمنی گفته بودند که عملیات آینده با آب ارتباط دارد، اما از محل عملیات کسی خبر نداشته است.

بر همین اساس فرماندهان گردان‌ها در برنامه‌ریزی آموزشی نیروها پرش و عبور از داخل نهرهای آب و... را هم مورد توجه قرار می‌دهند.

محل استقرار و آموزش نیروها قبل از عملیات، اردوگاه شهید برونسی بوده که در ۱۴ کیلومتری جاده اهواز - اندیمشک قرار داشته است. (همان، ص ۱۶۹-168).

گردان رسول‌الله(ص) در روز بعد از عملیات از اروند عبور کرده و پشت خاکریزهای «ب شکل» در داخل نخلستان‌های عراق در جاده فاو - بصره مستقر می‌شود. (نیر، همان، ص ۵۴-41).

این گردان در این عملیات حدود پنجاه نفر اسیر از دشمن می‌گیرد و حدود دو هفته در این خط باقی می‌ماند. (همان، ص ۴۹).

در این عملیات گردان رسول‌الله(ص) تعداد ۹ شهید تقدیم کشور عزیزمان کرده است.

(برات‌علی وحدانی، صحراگرد، علی‌اکبر پاکزاد، علی صالحی، تقی پورحسینی، علی‌اکبر حسنی، علی‌اصغر احمدی، حسن اصفهانی، و محمدحسن بهادری). (همان، ص ۷۲).

پس از عملیات والفجر۸ تغییراتی در کادر و چینش بعضی از فرماندهان و مسئولین قسمت‌ها رخ داد. با این توضیح فرماندهان گردان در این مرحله به شرح ذیل مشخص شدند:

محمد صفری، فرمانده گردان؛ غلامعلی گنابادی، جانشین گردان؛ قربانعلی براتی، جانشین دوم؛ حسینعلی محدثی، پیک گردان؛ جعفری، مسئول پشتیبانی گردان؛ علی خرمی، فرمانده گروهان؛ محمد عابدینی، فرمانده گروهان؛ محمد ایزانلو، فرمانده گروهان؛ ولی مرواری، فرمانده گروهان. (همان، ص۷۵-94).

عملیات کربلای ۱: این عملیات در ساعت ۲۲:۳۰دقیقه مورخه۹ تیر۱۳۶۵ الی ۱۹ تیر ۱۳۶۵ با رمز یا ابالفضل العباس علیه السلام ادرکنی در  منطقه ای به وسعت ۳۲۰ کیلومتر مربع اجرا گردید.( پور احمد ، همان ، ص۲۷۶). هدف این عملیات آزادسازی مهران و ایجاد سهولت در برقراری ارتباط بین شهرهای دهلران-مهران و نیز ایلام- مهران، انهدام دشمن، بازپس گیری ارتفاعات و عوارض حساس زالو آباد که متعلق به جمهوری اسلامی ایران بود.( همان ،۲۹۴-295).

در بهار سال ۱۳۶۵ش نیروهای دشمن به مهران حمله کرده و این شهررا برای بار دوم به تصرف خود درمی آورد. لشکر۵ نصر از اولین یگان‌هایی بود که در مهران حضور یافت، گردان نصرالله ارتفاعات مشرف برمنطقۀ مهران ازجمله ارتفاع کله‌قندی را اشغال کرد و پیشروی دشمن را متوقف نمود.  (نیر، همان، ص۷۵-94).

کادر گردان رسول‌الله در این عملیات به شرح ذیل می-باشد:

محمد صفری، فرمانده گردان

غلامعلی گنابادی، جانشین گردان

قربانعلی براتی، معاون گردان

حسینعلی محدثی، پیک گردان

جعفری، مسئول پشتیبانی

علی خرمی، فرمانده گروهان

محمد عابدینی، فرمانده گروهان

محمد ایزانلو، فرمانده گروهان

ولی مرواری، فرمانده گروهان. (همان، ص۹۶).

مأموریت گردان رسول‌الله (ص) در این عملیات ورود به بخشی از شهر مهران در شب دوم عملیات بود. (همان، ص۹۳).

قبل از عملیات کربلای ۱ گردان رسول الله(ص) برای نقش پدافندی در مهران به گردان قائم تغییر اسم می دهد. ولی با توجه به نزدیک بودن عملیات و نقش آفندی گردان نام گردان به همان رسول الله(ص) برگردانده می شود.

بعد از شروع عملیات گردان رسول‌الله (ص) خط پدافندی را از گردان جندالله تحویل می‌گیرد که فاصله این خط تا خاکریزهای دشمن حدود صد متر بوده است که به علت کم بودن خط عملیاتی فقط یک گروهان از این گردان در خط مستقر می‌شود، و سه گروهان دیگر در شیاری نزدیک شهر مهران که به شیار گاوی معروف است در قالب احتیاط مستقر می‌شوند. (همان، ص۷۹-78-76-77).

در روز دوم و پاتک سنگین عراق و دفع آن توسط رزمندگان اسلام و تثبیت خط، مجموعه ارتفاعات قلاویزان که حدود ۱۴ کیلومتر بوده است را برای پدافند تحویل این گردان می دهند. که این مأموریت پدافندی بیش از دو ماه زمان می برد.بعد از اتمام مأموریت پدافندی، گردان به اردوگاهی در مسیر جاده ایلام به دره شهر، به نام اردوگاه شهید فاضل الحسینی انتقال داده می شود.( همان، ص ۸۹-84-83).

گردان رسول‌الله(ص) در این عملیات دو شهید تقدیم کشور عزیزمان کرده است (قربانعلی براتی - ابوالفضل ناظر پناه). (همان، ص ۹۶).

عملیات کربلای ۵: این عملیات درساعت ۲ بامدد  19 دی ۱۳۶۵، با رمز «یا زهرا(س)»، در منطقۀ عمومی شلمچه و با هدف دور کردن آتش دشمن بعثی و عقب راندن آن از شرق و شمال بندر خرمشهر در شمال‌ غربی خرمشهر، با هدف پیشروی رزمندگان ایرانی به‌سوی بصره اجرا شد ( پوراحمد، همام ، ص ۳۴۱)(اطلس جنگ، ص ۷۷).

لیست کادر گردان در این عملیات به شرح ذیل می‌باشد:

محمد صفری، فرمانده گردان، غلامعلی گنابادی، جانشین گردان، محمد ایزانلو، معاون اول، ولی مرواری، معاون دوم، موسی‌الرضا ثروتی، دستیار، حسینعلی محدثی، پیک، احمد شفائی، پرسنلی، نصرالله مرواری، فرمانده گروهان، محمد عابدینی، فرمانده گروهان، علی خرمی، فرمانده گروهان، جعفری، پشتیبانی، نویدی، تسلیحات، جلیل کشمیری، مسئول پرسنلی. (نیر، همان، ص ۱۳۶).

محل استقرار گردان در منطقه ایلام، پادگان ظفر بود است. در این پادگان قبل از عملیات آموزش‌هایی از قبیل: تمرینات تاکتیکی، میدان‌های تیر مداوم، رزم شبانه، عبور از رودخانه، شنا و...برگزار می شد. (همان، ص ۱۲۸-127).

مأموریت گردان در این عملیات پاک‌سازی قسمتی از جزیره بوارین (ضلع غربی)، دژهای خط اول دشمن بود. بنا بر همین دستور گروهان اول با فرماندهی نصرالله مرواری قرار بود پس از طی مسافتی حدود هفتصد متری زمانی که به چهارراه داخل بوارین می‌رسید، با یک چرخش به چپ و عبور از پل بعدی روی خین شروع به پاک‌سازی دژهای دشمن به سمت خط خودی کند. (همان، ص ۱۱۳).

گردان رسول‌الله(ص) در عملیات کربلای ۵ در تاریخ ۲۲/1/65 وارد عمل شد. مسیر حرکت و عملیات گردان، خاکریزهای مقطع شکل حدفاصل خط اول و خط ادواتی دشمن بود. طبق گفته فرماندهان در این عملیات گروهان‌های گردان رسول‌الله(ص) به صورت یکجا عمل نکردند و هر گروهان با فاصله دویست‌متری از یکدیگر به خط دشمن وارد شدند. (همان، ص ۱۱۱).

گردان رسول‌الله(ص) مدت ۴۸ ساعت در خط حضور داشت و بعد از پایان مأموریت تعویض شد و نیروهای این گردان به دژ خرمشهر منتقل شدند. (همان، ص ۱۱۹).

در این عملیات گردان رسول‌الله(ص) تعداد شش شهید تقدیم کشور عزیزمان ایران کرد.

(فیروزه‌ای، اکبرزاده، مهرداد، غلامرضا صفری، غلامعلی گنابادی، محمد عابدینی) (همان، ص ۱۳۷).

عملیات تکمیلی کربلای ۵: این عملیات در تاریخ ۱۲اسفند ۱۳۶۵ در ادامه ی عملیات کربلای ۵ در شلمچه انجام شد. و هدف از این عملیات ترمیم خط خودی در کربلای ۵ بود.(اطلس جنگ ایران و عراق ...، ص ۷۸).

   کادر گردان رسول‌الله(ص) در عملیات تکمیلی کربلای ۵ به شرح ذیل می‌باشد: محمد صفری، فرمانده گردان، محمد ایزانلو، جانشین گردان، ولی مرواری، معاون اول گردان، شاه رضا رضایی، معاون دوم گردان، موسی‌الرضا ثروتی، دستیار گردان، احمد شفائی، پیک گردان، حجت‌الاسلام ضرابی، فرمانده گردان، جعفری، مسئول پشتیبانی، نویدی، مسئول تسلیحات و رضا زینلی مسئول تبلیغات. (نیر، همان، ص ۱۵۹).

قبل از عملیات، آموزش و تمرینات گردان در اردوگاه شهید برونسی اهواز انجام شد.

گردان رسول‌الله(ص) تنها گردان عمل‌کننده از لشکر ۵ نصر در این عملیات بود که بعد از رسیدن به هدف‌ها تا صبح مقاومت کردند، ولی به دلیل نرسیدن گردان‌های دیگر به اهداف تعیین شده، گردان در محاصره قرار گرفته و مجبور به عقب‌نشینی می‌شود. (همان، ص ۱۵۷).

   مأموریت گردان در این عملیات مشخص شده بود که باید یک کیلومتر دژ دشمن را پاک‌سازی می‌کرد، سپس برای زدن یک قرارگاه و خط دوم اقدام می‌کرد و ادامه مسیر می‌داد. هدف نهایی رسیدن به نهر دوعیجی بود.

   گردان رسول‌الله(ص) با توجه به اینکه فقط با دو گروهان خود وارد عمل شده بود در ساعات اولیه شروع عملیات دژ دشمن را پاک‌سازی کرده و همچنین قرارگاهی که در فاصله صدمتری پشت دژ بود را تصرف کرد. (همان، ص ۱۴۸).

گردان رسول‌الله(ص) در این عملیات تعداد سه شهید تقدیم میهن عزیزمان ایران کرد. (رضا زینلی، شاه رضا رضایی، محمد ایزانلو). ( همان، ص ۱۶۰).

پدافند در جزیره مجنون (کاسه):

گردان رسول‌الله(ص) در نیمه اول سال ۶۶ خط پدافندی در جزیره مجنون را تحویل گرفت. (صفری، همان، ص ۲۷۵).

لیست کادر گردان رسول‌الله در مأموریت پدافندی جزیره مجنون در دو مرحله به شرح ذیل می‌باشد:

محمد صفری، فرمانده گردان، ولی مرواری، جانشین گردان، علی خرمی، معاون گردان، رضا دژخی، دستیار گردان، احمد شفائی، فرمانده گردان، محمد حق بین، فرمانده گروهان، علی احمدی، فرمانده گروهان، محمدرضا آبسالان، پیک گردان، رشید محمدی، فرمانده گردان، علی کرم‌زاده، معاون اول گردان، قربان صادقی، معاون دوم گردان، دوست‌محمد رضایی، دستیار گردان، نصرالله مرواری، فرمانده گروهان، محمد کافیان، فرمانده گروهان، محمدرضا یزدانی فرمانده گروهان، حسن یزدانی، فرمانده گروهان. (نیر، همان ، ص ۱۶۹-168).

خط پدافندی گردان در قسمت جنوبی جزیره مجنون واقع شده بود که طول این پد حدود یک کیلومتر و عرض آن ۸ متر بوده و دو طرف آن هم آبگرفتگی با عمق ۲-3 متر و داخل آب هم نیزازقرار داشته است. ادامه پد حدود ۳۰۰ متر آبگرفتگی و سپس سنگرهای کمین گردان که در قسمتی معروف به کاسه قرار داشت.حدود ۳۰ نفر نیرو، در قسمت کمین مستقرشده بودند و فرمانده گروهان ها به صورت چرخشی نیروها را تعویض می کردند.نقل و انتقال نیروها از پد اصلی تا کمین با قایق انجام می گرفته، یک گروهان از یگان دریایی لشکر هم در خط حضور داشته است.علاوه بر نیروها ی گردان هر شب تعداد ۲۰ نفر بر اساس تقسیم بندی از نیروهای ستادی لشکر برای حفر کانال و سنگر چینی به خط می امده اند و کمک دست بچه های بسیج گردان می شدند. شب تا صبح کیسه چینی می شده و نیروها پشت سنگرها قرار می گرفتند.تعداد ۱۰-15 کمپرسی ماموریت داشتند که با ریختن خاک ادامه پد را به کمین یا کاسه وصل کنند.(صفری، همان، ص۲۷۷-276).

این مأموریت در دو نوبت ۴۵ روزه و در طی چند ماه ادامه پیدا کرد. مأموریت اول به فرماندهی محمد صفری انجام شد و ماموریت دوم به فرماندهی رشید محمدی شروع شد.( نیر، همان ، ص ۱۶۱).

گردان رسول‌الله(ص) در این عملیات تعداد ۵ شهید تقدیم کشور عزیزمان ایران کرد.

(رضا ایلخانیان، رمضان یزدانی، علی توکلی، علی علی‌نیا، ابوالفضل جمالی) . (همان، ص۱۶۷).

در تابستان سال۱۳۶۶ش تغییراتی درساختار لشکر۵نصر انجام شد، یگان‌های لشکر از تیپ به محور تبدیل شدند که هر محور سه گردان را تحت امر قرار می-داد ؛ درحالی که فاقد تشکیلات ستادی بود. براین اساس محمد صفری به فرماندهی یکی از محورها منصوب شد، بارفتن وی به محور، رشید محمدی یکی دیگر از پاسداران  بجنورد به فرماندهی گردان رسول الله منصوب شد. علی کرم زاده و قربان صادقی نیز تحت عنوان جانشین اول و دوم با محمدی همکاری نمودند. (نیر).

عملیات بیت‌المقدس ۲: این عملیات در ساعت۱:۱۵ بامداد جمعه ۲۵ دی ۱۳۶۶ با رمز « یا زهرا (س)» در منطقه‌ای به وسعت ۱۳۰ کیلومتر مربع و در سخت‌ترین وضعیت جوی و در میان برف و سرما آغاز شد. هدف از این عملیات تصرف جاپا برای نزدیکی به شهر سلیمانیه و سد دوکان و شهرقلعه دیزه در شمال سلیمانیه عراق طرح-ریزی و اجرا شد. (پوراحمد، همان ،ص۴۰۷-391).

گردان رسول‌الله در ادامه عملیات بیت‌المقدس ۲ وارد منطقه شد. اما به دلیل توقف عملیات چند روزی کار پدافندی انجام داد و منطقه را ترک کرد. (نیر، همان، ص۱۴۳).

عملیات بیت‌المقدس ۳:  عملیات بیت المقدس۳ در تاریخ ۲۴ اسفند ۱۳۶۶ با رمز یا موسی بن جعفر (ع) در منطقه ماووت عراق و در میان ارتفاعات سربه فلک کشیده و صعب العبورگوجار انجام شد.(همان، ص ۱۸۳؛ اطلس جنگ، ص۹۸).

فرماندهان گردان در این مأموریت عبارت بودند از:

رشید محمدی، فرمانده گردان؛ ولی مرواری، جانشین گردان؛ علی خرمی، معاون گردان؛ حسین یزدانی، فرمانده گروهان؛ غلامرضا فاکر، فرمانده گروهان؛ ناصر مرواری، فرمانده گروهان؛ علی‌اکبر جهانی، مسئول پشتیبانی. (همان، ص ۱۸۹).

گردان رسول‌الله مأموریت پیدا می‌کند که خود را از جزیره مجنون به این منطقه برساند. گردان در ساختمان-های نیمه‌کاره بنیاد شهید شهر بانه مستقر می‌شود و بعد از یک هفته استقرار خود را به منطقه عملیاتی ماووت می‌رساند و در پایین ارتفاعات گردرش در روستای متروکه‌ای به نام «سافرا» کنار رودخانه چادر می‌زند و به کارهای شناسایی منطقه عملیاتی می‌پردازد. (همان، ص ۱۸۳).

هنگام عملیات گردان تا پانصدمتری نیروهای دشمن پیشروی می‌کند؛ ولی به دلیل هوشیاری نیروهای عراقی و زمین‌گیر شدن تمامی نیروهای عمل‌کننده در عملیات، با دستور فرمانده لشکر که در آن زمان آقای قاآنی بوده‌اند نیروها عقب‌نشینی می‌کنند و تمامی نیروها به عقب برمی‌گردند و باتوجه‌به آمار شهدا و مجروحان گردان رسول‌الله(ص) مسئولان لشکر به این نتیجه رسیدند که نیروهای گردان را ترخیص و به مرخصی بفرستند. بعد از این تصمیم نیروها در دامنه ارتفاعات گردرش چادر می‌زنند که مورد هجوم حمله شیمیایی دشمن قرار می‌گیرند و بعد از این حادثه که باعث مجروحیت بیشتر نیروهای گردان می‌شود، گردان منطقه را ترک می کند. (همان، ص ۱۸۵-184).

گردان رسول‌الله(ص) در این عملیات تعداد چهار شهید تقدیم کشور عزیزمان ایران می‌کند. (علی مرواری، ناصر مرواری، علی‌اکبر جهانی، عقیقی)،. (همان، ص ۱۸۹). اینک پس از عملیات والفجر۱۰، کادر دوم گردان رسول‌الله در منطقۀ خرمال مأموریت پدافندی اجرا نمود. این مأموریت مصادف شد با پایان جنگ که ایران به طور رسمی قطعنامۀ ۵۹۸ را پذیرفت و از مناطق اشغالی عقب‌نشینی نمود. در این مرحله فرماندهان کادر دوم گردان رسول به شرح زیر بودند:

علی کرم‌زاده فرمانده گردان؛ احمد اسکندری، جانشین گردان؛ سیدرضا حسینی، معاون گردان؛ علی باقرزاده، دستیار گردان؛ حسین یزدانی، فرمانده گروهان؛ حسین افسری، فرمانده گروهان؛ علی‌پور، مسئول مخابرات گردان؛ محمد وفایی، مسئول پشتیبانی؛ دوست‌محمد رضایی، مسئول پرسنلی گردان؛ موسی‌الرضا منظری، پیک گردان. (همان، ص ۱۸۳).

آخرین مأموریت گردان در دوران دفاع مقدس، در هنگامهٔ پذیرش قطعنامهٔ ۵۹۸ حضور در جاده اهواز-خرمشهر بود که درپی عقب نشینی ارتش عراق، درمنطقهۀ عمومی طلائیه(حسینیه) مدت بیش از یک ماه مأموریت پدافندی اجرا نمودند. این مأموریت در دورۀ آتش بس بود. گردان‌ها دوباره به شکل سابق یک کادره سازماندهی شدند. فرمانده گردان نیز فرمانده گردان اول معرفی شد، بنابراین رشید محمدی درفرماندهی گردان رسول الله ابقاء شد.(محمدی، رشید ... ، ص۱۴۴).

نظر به این که منابع این پژوهش، میدانی و خاطرات شفاهی رزمندگان این گردان است و اطلاعات و اسناد مکتوب در دسترس نبود، آمار دقیقی از شهدا و جانبازان گردان رسول‌الله در دست نیست؛ بنابراین از شهدایی که اسم برده می‌شود، اطلاعات شفاهی منابع است. بر اساس نقل منابع شفاهی اسامی ۳۲ نفر از شهدای گردان رسول‌الله که اکثر آن ها از فرماندهان گردان و شاخص بوده اند، این افراد عبارت بوده اند از:

براتعلی وحدانی، صحراگرد؛ علی‌اکبر پاکزاد؛ علی صالحی؛ تقی‌پور حسینی؛ علی‌اکبر حسینی؛ علی‌اصغر احمدی؛ حسن اصفهانی؛ محمد‌حسن بهادری؛ قربانعلی براتی؛ ابوالفضل ناظر پناه؛... فیروزه‌ای؛... اکبر‌زاده؛... مهرداد؛ غلامرضا صفری؛ غلامعلی گنابادی؛ محمد عابدینی؛... جامی؛ محمد ایزانلو؛ شاه‌رضا رضایی؛ رضا زینلی؛ رضا آل‌خانیان؛ رمضان یزدانی؛ علی توکلی؛ علی علی‌نیا؛ ابوالفضل جمالی؛ علی مرواری؛ ناصر مرواری؛ علی‌اکبر جهانی؛... عقیقی؛ دوست‌محمد رضایی؛ موسی-الرضا منظری (نیر، همان، ص ۷۲، ۹۶، ۱۳۷، ،۱۶۰، ۱۸۹،۱۶۷).

در ماه‌های اول سال۱۳۶۷ش، تغییرایتی در سازمان رزم یگان های نیروی زمینی صورت گرفت. دراین بازنگری، گردان ها بادو کادر سازماندهی شدند. دراین ساختار، به صورت نوبتی کادر اول نیروی بسجی تحویل می گرفت، ظرف مدت سه ماه مأموریت ابلاغی را انجام می داد، سپس به شهرستان مراجعت می نمود.کادر دوم اعزام می شد. براین اساس، گردان رسول الله در دو کادر سازماندهی شد، گردان اول، به فرماندهی رشید محمدی، گردان دوم به فرماندهی علی کرم زاده سازماندهی شد.

پس از پذیرش قطعنامه ۵۹۸ وبرقراری آتش بس، گردان به شکل سابق، یک کادر شد و با فرماندهی رشید محمدی به مأموریت خود ادامه داد. پس از اتمام مأموریت پدافندی در سه راه حسینیه(طلائیه- شلمچه)، به شهرستان مراجعت نمودند.

پس از تغییر ساختار لشکر ۵ نصر در آذر ماه سال ۱۳۶۹ش و تبدیل ساختار محوری به تیپ، گردان رسول الله  در تیپ دوم جوادالأئمه(ع) با همان سازمان قبلی سازماندهی شد. فرمانده آن، هم چنان رشید محمدی بود. مکان استقراری دائمی تیپ دوم جوادالأئمه(ع)از این مرحله به بعد به پادگان شهید برونسی بجنورد در شمال خراسان منتقل شدند. سازمان گردان از این تاریخ به بعد گاهی با تغییرات جزئی مواجه بوده که نیاز به توضیح ندارد، زیرا ساختار اصلی حفظ شده است.( نیر)

ناگفته نماند در آذر ماه ۱۳۶۹ش مقارن حملهٔ عراق به کویت و عملیات متحدین آمریکا علیه صدام در خلیج‌فارس، نیروی زمینی سپاه نیز یگان‌های خود را به اهواز و مرزهای غربی و... فراخوانی نمود که این وضعیت فوق‌العاده که بیش از دو ماه طول کشید. گردان رسول‌الله نیز در تیپ دوم جوادالائمه(ع) سازماندهی شدند و فرمانده آن همچنان رشید محمدی بودند. (نیر).

مأموریت شمال غربی: گردان رسول‌الله در اوایل سال ۱۳۷۴ش درمأموریتی که تیپ دوم جوادالأئمه(ع) در مناطق مزی شمال غربی کشور(اشنویه) پذیرفته بود، به صورت فعال حضور داشت. این مأموریت که با هدف مقابله گروه های ضد انقلاب و جلوگیری از واردات قاچاق، ازجمله مشروبات الکلی - و... که از توطئه های فرهنگی علیه جمهوری اسلامی ایران محسوب می شد- صورت می‌گرفت. این مأموریت مدت سه سال طول کشید در این مرحله فرمانده گردان، عباس طالبی بودند. مهم-ترین دستاورد این مأموریت، برقراری امنیت در منطقه بود که رضایت مردم بومی آن جا را در پی داشت. (محمدی، همان، ص۱۵۷-151).

در پایان سال۱۳۷۶ش مأموریت شمال غرب پایان پذیرفت و تیپ جوادالأئمه(ع) به بجنورد بازگشت.

مأموریت شرق کشور: بعد از بازگشت تیپ جوادالائمه از مأموریت شمال غربی، این تیپ بلافاصله عازم شرق کشور (منطقه تایباد، خاف و...) شد. (در آن زمان، شهرهای مرزی شرق کشور از سوی اشرار نفوذی از آن‌سوی مرز (افغانستان)، ناامن شده بود. اشرار اقدام به گروگان‌گیری مسلحانه می‌کردند، این وضعیت چند سالی نهادهای امنیتی و نظامی کشور را به خود مشغول کرده بود.) گردان رسول‌الله نیز به‌عنوان یکی از گردان‌های این یگان حضورش ضروری می‌نمود. (محمدی، همان، ص۱۵۹).

در این مأموریت، علیرضا باقری فرمانده گردان رسول‌الله بودند. (نیر، مصاحبه). این مأموریت در نیمۀ سال ۱۳۸۰ش به پایان رسید. (محمدی، همان، ص۱۷۱).

در سال ۱۳۸۹ش سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اقدام به تغییر کلی در ساختار سپاه نمود. بر اساس این تصمیم سپاه‌های استانی سازماندهی و اجرایی شد. در این مرحله یگان‌های نیروی زمینی مستقر در هر استان تحت امر مستقیم فرمانده سپاه استان قرار گرفتند. بعضی از یگان ها به یگان مردم پایه موسوم شدند. نیروهای گردان های این یگان ها از اعضای بسیج (داوطلب) سازماندهی می شوند. تیپ دوم جواد الأئمه(ع) در این مرحله جزء یگان‌های مردم پایه سازمان دهی شد که به تبع آن گردان های آن نیز با هویت «گردان‌های امام حسین(ع)» سازمان دهی و ادامۀ مأموریت دادند. بر این اساس گردان رسول‌الله در ردیف یکی از گردان‌های امام حسین(ع) قرار گرفت و به اجرای مأموریت‌های تعریف شده پرداخت. (نیر).

مآخذ: نیر، محمدحسن، مقاله گردان رسول‌الله(ص)، بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس؛ نیر، محمدحسن، نقش‌گردان رسول‌الله در دفاع مقدس، بنیاد حفظ آثار و ارزش‌های دفاع مقدس، ۱۳۸۷؛ محمدی، رشید، یک‌نفس تا بهشت، قره‌بلاغ، ۱۳۹۴؛ به کوشش: تحقیقات اداره کل حفظ آثار و ارزش‌های دفاع مقدس خراسان شمالی، شوق عملیات، خاطرات محمد صفری،۱۳۹۵؛ اطلس جنگ ایران و عراق، مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، ۱۳۷۹. پوراحمد، احمد، جغرافیای عملیات ماندگار دفاع مقدس، ۱۳۸۶ .

/محمدحسن نیر، سلیمان حسن‌زاده/

رسول الله(۱)، گردان

شناسه مدخل۶۳۲۶۷۴
شناسه مقاله۱۷۲۷
استانخراسان شمالی
کارگروهدفاع مقدس
گروهجغرافیا و نظامی
زیرگروهگردان
ارجاعیخیر
جلد چاپیجلد اول
آخرین ویرایشچهارشنبه، ۱۴۰۳/۱۰/۰۵

دانشنامهٔ استانی دفاع مقدس



نمایش بیشتر